Dit document, waarmee je samen afspraken maakt over het einde van je dienstverband, is meer dan een formaliteit. Het bepaalt immers je financiële situatie na ontslag, inclusief je recht op een WW-uitkering. Moet je direct tekenen, of zijn er zaken waar je eerst bij stil moet staan? We vroegen Frank Beemster, jurist bij Mr. Ontslag, experts op het gebied van de vaststellingsovereenkomst.

Wat houdt een vaststellingsovereenkomst precies in?

Een vaststellingsovereenkomst, vaak VSO genoemd, is een contract waarin jij en je werkgever de voorwaarden voor de beëindiging van je arbeidsovereenkomst vastleggen. Het is een vorm van ‘ontslag met wederzijds goedvinden’, een route die een procedure via het UWV of de kantonrechter overbodig maakt.

“Belangrijk om te weten is dat in een VSO alles rondom het vertrek wordt geregeld,” vertelt Beemster. “Denk aan de datum van uitdiensttreding, de hoogte van een eventuele ontslagvergoeding – vaak gebaseerd op de transitievergoeding – en afspraken over de uitbetaling van vakantiedagen. Ook zaken als een concurrentiebeding of de formulering van je getuigschrift kunnen erin staan.”

Volgens Beemster is het goed te beseffen dat de werkgever de VSO meestal opstelt met de eigen belangen in het vizier. “Daarom is het voorstel dat je krijgt zelden direct optimaal voor jou als werknemer,” waarschuwt hij.

De valkuil van te snel tekenen: neem de tijd voor een VSO controle

Een veelgemaakte fout is het te snel ondertekenen van de VSO, vaak onder druk van een deadline of uit onzekerheid. Beemster adviseert hier anders over.

“Werknemers voelen zich soms gedwongen snel te beslissen, maar dat is niet nodig,” stelt Beemster. “Je hebt het recht om de overeenkomst zorgvuldig te bestuderen en, belangrijker nog, deze door een deskundige te laten controleren. Een vaststellingsovereenkomst controleren is geen luxe, maar een verstandige zet.” Vergeet ook niet de wettelijke bedenktijd van 14 dagen die ingaat na ondertekening.

Hij deelt een voorbeeld uit hun praktijk: “Een cliënt kreeg een VSO waarin de opzegtermijn verkeerd was berekend. Als hij direct had getekend, zou hij een maand WW-uitkering zijn misgelopen. Door onze controle kwam dit aan het licht en kon de einddatum correct worden aangepast, waardoor hij geen inkomen misliep.”

WW-uitkering veiligstellen: een belangrijk onderdeel van de vso check

Het veiligstellen van je recht op een WW-uitkering is voor de meeste werknemers topprioriteit. Een VSO moet aan specifieke eisen van het UWV voldoen om dit recht te garanderen.

“De tekst van de VSO moet glashelder zijn over bepaalde punten,” benadrukt Beemster. “Zo moet onmiskenbaar zijn dat de werkgever het initiatief tot ontslag heeft genomen en dat jou geen verwijt treft. Als dit niet goed is verwoord, kan het UWV oordelen dat je verwijtbaar werkloos bent, met alle gevolgen van dien voor je uitkering.”

Ook de correcte verwerking van de opzegtermijn is van groot belang. “Als de VSO een te vroege einddatum hanteert, start je WW-uitkering later en zit je onnodig een periode zonder inkomen. Een VSO laten controleren voorkomt dit soort problemen,” aldus Beemster.

Onderhandelen over de VSO: meer dan alleen de ontslagvergoeding

Veel werknemers realiseren zich niet dat een VSO een onderhandelingsdocument is. Het eerste voorstel van de werkgever is zelden het eindstation.

“Er is vaak meer mogelijk dan men denkt,” legt Frank Beemster van Mr. Ontslag uit. “Natuurlijk is de hoogte van de ontslagvergoeding een belangrijk punt – is de transitievergoeding correct berekend en is er ruimte voor meer? Maar denk ook aan andere zaken. Kan de einddatum worden opgeschoven? Kun je vrijgesteld worden van werk met behoud van loon? Is het mogelijk een concurrentiebeding te laten vervallen of versoepelen, of een budget voor juridische kosten of outplacement te bedingen?”

Hij illustreert dit: “Voor een marketingmedewerker wisten we niet alleen een hogere ontslagvergoeding te realiseren, maar ook een volledige vrijstelling van het concurrentiebeding, waardoor zij direct bij een gewenste nieuwe werkgever aan de slag kon. Dat was zonder onderhandeling niet gelukt.”

Niet akkoord gaan: soms de beste keuze

Hoewel een VSO vaak een goede oplossing is, zijn er situaties waarin het beter is om niet te tekenen.

“Denk aan een VSO-aanbod als je ziek bent, zeker in de eerste twee ziektejaren. Dat is bijna altijd onverstandig vanwege de risico’s voor je Ziektewet- of WIA-uitkering,” waarschuwt Beemster. “Ook als de voorwaarden ronduit slecht zijn en de werkgever niet wil bewegen, kan het soms beter zijn om het op een formele ontslagprocedure via het UWV of de kantonrechter aan te laten komen, zeker als je juridisch sterk staat.”

Advies: wat te doen met jouw VSO?

Heb jij een vaststellingsovereenkomst ontvangen? De experts van Mr. Ontslag adviseren de volgende aanpak:

• Raak niet in paniek en teken niets overhaast.
• Lees de overeenkomst zelf goed door, maar besef dat je niet alles zelf kunt overzien.
• Laat de VSO altijd controleren door een gespecialiseerde jurist. Let op:
  • Wordt de juiste opzegtermijn gehanteerd voor de einddatum?
  • Is de (transitie)vergoeding correct en is er onderhandelingsruimte?
  • Is je recht op een WW-uitkering goed geborgd?
  • Staan er geen nadelige clausules in, zoals een te streng concurrentiebeding?

“Een ontslag via een VSO heeft grote financiële en juridische consequenties. Zorg dat je goed geïnformeerd bent en dat je belangen optimaal behartigd worden,” concludeert Beemster. “Deskundig advies inwinnen is een investering die zichzelf vaak ruimschoots terugverdient.”