Op 3 augustus 2023 verloor Theatergroep Trappaf een van haar dierbare en bijzondere leden; Gemma Copal.

Namens bestuur en leden Theatergroep Trappaf:

Gemma was bijzonder om haar persoonlijkheid, haar geweldige, zéér brede inzet voor de theatergroep én nog ‘n derde opmerkelijkheid die niemand haar ooit nog evenaren kan: lid zijn vanaf het eerste moment van de club.

Gemma Copal (links) met Wilma Puts als straatventers bij het wagenspel ‘Playerwater’ in 1994 (Foto: Peter Deen).

Een precieze oprichtingsdatum voor Theatergroep Trappaf is niet meer te achterhalen. Het jaar houden we op 1968 maar bekend is dat in 1967 al ’n eerdere poging was ondernomen. Wim Rooth initieerde het plan vanuit Jongerenorganisatie Trappaf ’n toneelgroep te starten en polste jonge mensen uit die organisatie naar hun interesse daarin. Gemma -destijds 17 jaren- sloot zich aan en ging nooit meer weg. Haar overlijden op 3 augustus hield ook een einde in van haar inzet van 55 jaren(!) voor Theatergroep Trappaf. Gemma bereikte de leeftijd van 72 jaren.

De Theatergroep is niet zo van de lintjes, speldjes, medailles en oorkondes maar maakte in 2018 ’n uitzondering voor de enorme staat van dienst van Gemma. De groep bestond 50 jaar en slechts één der leden was 50 jaar actief daarin. Vandaar voor haar destijds de zéér verdiende oorkonde van ‘Het Brabants Centrum voor Amateurtoneel’ en natuurlijk het bijbehorende insigne!

Bij het eerste Trappafspel ‘Het spook van de Vrijburcht’ stond Gemma op de planken. Het neerzetten van ’n mooie rol was haar gegeven en zij ontwikkelde zich tot ’n krachtig speler om wie heen anderen ook tot hun recht konden komen. In haar element was ze in rollen als ‘Gemma’ (De naam die Yvonne Keuls haar hoofdrolspeelster had gegeven was toevallig gelijk aan haar naam.) in ‘Jan rap en z’n Maat’, ‘Isis’ in ‘Een geur van bloemen’ van James Saunders en ‘Jeanne’ in ‘Vrijdag’ van Hugo Claus.

Er waren verdergaande ambities. Het regisseren had haar interesse. Bij de maatschappelijke dienstverlening deed ze al de nodige ervaring op maar het nóg serieuzere werk lonkte. Samen met Jeanny Kooijmans volgde zij een meerjarige regieopleiding bij het BCA, het ‘Brabants Centrum voor Amateurtoneel’. Geen hobbysfeer maar serieus aan de slag met Provinciaal Toneel Adviseurs die de deelnemers naar ’n hoger plan brachten.

Gemma ging na het voltooien van de opleiding snel aan de slag met de haar zo bekende toneelgroep en maakte samen met hen mooie openluchtspelen. De Theatergroep -toen nog ‘Toneelgroep’ geheten- begon in 1989 met eigen producties in het Oisterwijkse Natuurtheater. Gemma deed daar al eerder als actrice de nodige ervaring op nadat de jonge toneelgroep zich in 1971 aangesloten had bij de VOS; De Verenigde Oisterwijkse Spelers. Gemma regisseerde o.a. ‘De Kolossale Koning Kwabbus’ (1991, Wim Burkunk), Tingeltangeltrommeltrammelant (1993, eigen productie Toneelgroep Trappaf), Tijls Waterwissewasje (1996, Frits Kooijmans) en Elfje Elf laat Holle Bolle hollen (1997, Jos en Wilma Puts). Ook verzorgde ze de regie van de ‘Levende Poppenkastspelen’ rond de millenniumwisseling (‘99, ’00, Rutger Lommerse) Ondertussen werd niet vergeten zelf ook nog heerlijke rollen neer te zetten zoals de blinde spullenventster in beide edities van ‘Playerwater’ (’93-’94, Kees Konings).

Meer en meer was er de wens áchter de schermen actief te zijn; regie voeren kost veel energie en tijd. Bovendien was er Gemma’s zienswijze dat ’n stapje opzij zetten betekende dat anderen zich zouden kunnen ontplooien. Op verzoek boog ze zich geestdriftig over ’n toneeltekst van anderen om daarna met waardevolle adviezen te komen. De openluchtproducties werden groter en massaler en de druk op de kledinggroep was enorm; er moest veel worden vervaardigd. Ook hier waren Gemma’s handen meer dan welkom, evenals bij het begeleiden van spelers en kinderen áchter het toneel. Troostende woorden, bemoedigende woorden en motiverende schouderklopjes; ze zag waar het nodig was. Maar ook het kleden, het aanreiken van rekwisieten, de juiste opkomsten mee in de gaten houden; Gemma genoot áchter de schermen van wat er zich óp het podium afspeelde, voelde het spelplezier van de spelers en het kijkgenot van de toeschouwers.

Toen Theatergroep Trappaf grote locatietheaterstukken ging produceren als ‘Mistero Buffo’ (2003, Dario Fo) en Stradivaria (2006, Jace van de Ven) was Gemma opnieuw van de partij óp de planken om honderduit van het speelplezier te proeven.

Zeker mogen we niet vergeten dat Gemma een initiatief van Karin Willems uitwerkte voor ‘Dementievriendelijk Gemeente Oisterwijk’ en met haar toneelidee Jan van Rijthoven inspireerde tot het schrijven van het toneelspel ‘De Jarige Job’ (2015). Gemma nam vervolgens ook de regie op zich. Extra mooi was dat het een samenwerkingsproject was van meerdere theatergroepen en dat het spel later werd verfilmd.

Maar nog altijd; het ‘op de planken kruipen’ bleef kriebelen. ‘Oisterwijk in Beeld’ had het plan om de honderdjarige herdenking van de Oisterwijkse leerfabriek te verlevendigen met het ‘KVL-belevingspad’. Op ’n route door de fabriek en het dorp ontmoetten de wandelaars karakters uit de levendige geschiedenis van de Koninklijke Lederfabriek Oisterwijk. Wie anders dan Gemma gaf de rol van Nellie Biemans perfect gestalte?

Dat laatste geldt ook voor haar rollen in de Oisterwijkse oorlogsspeelfilm ‘Schaduwspel’ waarin zij de rol van de Tilburgse verzetsvrouw Coba Pulskens op zich nam. En –heel recentelijk nog- de rol van Janske Rokven ter promotie van het boek ‘De Gastjes’ van Ad van den Oord. Ook voor de uitrolling van de Oorlogswandelingen in app-vorm van ‘Oisterwijk verbeeld(t)’ trok zij met plezier ’n oud tenue aan om in stijl wandelaars onderweg te trakteren op ‘versterking van de inwendige mens’. En op de winterdag mee de straat in om rond de Kerstdagen de allerkleinsten ’n plezierig entertainmentmoment te geven? Gemma was meermalen van de partij!

Theatergroep Trappaf kent ’n aantal families die het fundament vormen van de actieve vereniging. Gemma’s gezin was en is er hier een van. Samen met echtgenoot Peter Deen en kinderen Willem en Nelle staken zij ’n tomeloze hoeveelheid energie in de club.

Vergaten we ’n activiteit die Gemma ook nog ondernam voor de Theatergroep? Ongetwijfeld! Maar bij het lezen van bovenstaande tekst zult u al overtuigd zijn van haar enorme inzet voor de Theatergroep.

Ja, wij gaan haar heel erg missen. Missen vanwege de vele zaken die zij op haar schouders nam én -laat ons dat niet vergeten- om de innemende persoonlijkheid die zij was! Vanuit ons hart zeggen wij: Gemma, dankjewel!

Naast deze staat van dienst voor de theatergroep zette zij zich de laatste jaren enorm in voor ‘Beeldkracht Oisterwijk’; kunstatelier voor mensen met geheugenproblemen/ dementie. Ook was zij mede-initiatiefnemer, -oprichter en bestuurslid van ‘GOED Wonen Oisterwijk’.