Is schimmel op de muren gezond, en hoe goed is de beveiliging als er ronselaars in de gebouwen kunnen komen?

Recent heeft Jelle Krekels van het Brabants Dagblad een maand meegewerkt op het AZC in Oisterwijk. Van zijn ervaringen werd een video en een artikel gepubliceerd. Een mooie en ook indrukwekkende reportage van hetgeen op de afdeling met minderjarigen (AMV) van het AZC in Oisterwijk zoal de revue passeert; COA en gemeente beamen dat. In die reportage waren situaties zichtbaar die mogelijk voor verbetering vatbaar zijn. Zo zou de jeugd verblijven in kamers met schimmel op de muur, en een ronselaar had zo bleek vrij toegang tot de gebouwen. Twee situaties waarvan je al snel denkt: ‘In mijn huis zou ik dat niet willen!’

De gebouwen van AZC Oisterwijk zijn aan vervanging toe.

Afspraken

Voor het ‘huis’ dat AZC heet zijn daartoe naast de wettelijke regels en overheidsorganisaties, ook afspraken gemaakt tussen het COA en Gemeente Oisterwijk. Die afspraken zijn – onder andere ook gericht op deze onderwerpen – de laatste jaren mede op aansporingen van de samenleving en de gemeenteraad uitgebreid met toezeggingen tot verbetering. Er waren niet alleen zorgen over de veiligheid buiten de AZC muren, maar ook over het welzijn en de veiligheid van medewerkers en bewoners op het AZC. Zo staat vermeld in die overeenkomst dat partijen directe verantwoordelijk zijn ‘voor het nemen van de noodzakelijke maatregelen op de beleidsterreinen Onderwijs, Gezondheid en Welzijn, Huisvesting, Inburgering, Openbare orde en veiligheid,…’ en bijvoorbeeld ook: ‘Het COA zal zijn kennis, kunde en ervaring aanwenden om zorg te dragen voor een veilige leefsituatie op en rond de opvanglocatie.’ We hebben daarom beide situaties voorgelegd aan het college (burgemeester en wethouders) en het COA.

Veiligheid

Hoewel het formeel niet mag, kunnen onbevoegden– ook onze redactie heeft dat eerder ervaren – en dus ook kwaadwillende zonder controle het terrein op. Ze hoeven daartoe niet over het hek te klimmen; het terrein op lopen door de hoofdentree gaat zonder problemen. De woordvoerder van het COA geeft aan dat dit inderdaad mogelijk is. ‘De jongeren zijn vrij om te gaan en staan waar ze willen. Op het terrein is veel toezicht, maar het is ook geen gevangenis.’ Wel zijn de medewerkers volgens het COA alert op vreemden die op het terrein of in de gebouwen komen. ‘Onze medewerkers zijn getraind om ongebruikelijke situaties te herkennen en we besteden veel aandacht aan het weerbaar maken van jongeren die bij ons verblijven. Als zich toch incidenten of situaties voordoen die niet kloppen, wordt er op basis van vaste procedures en maatregelen gehandeld. Zoals ook blijkt overigens uit de genoemde reportage.’

In die reportage werd een persoon door het personeel op aanwezigheid betrapt, die bekend staat als ronselaar. Het is helaas een bekend fenomeen dat onverlaten op zoek gaan naar kwetsbare jongeren, om hen te misbruiken voor criminele activiteiten, of bijvoorbeeld seks en prostitutie. Dergelijke situaties doen zich ook voor op en rond het AZC in Oisterwijk, maar zijn voor het COA geen reden een actieve toegangscontrole in te voeren. Het COA wil de vrije in- en uitloop voor haar bewoners in stand houden. ‘Maar er lopen veel medewerkers op het terrein, vooral bij de afdeling amv waar altijd extra toezicht is, die iedereen die er niet thuis hoort of die ze niet (her)kennen aanspreken en indien nodig (laten) verwijderen.’ Daarbij merkt het COA op dat controle aan de poort niet waterdicht is, omdat ongewenst bezoek ook over het hek kan klimmen.

Schimmel

De keuken ziet er ook niet erg fris uit (Fragment uit de video van Brabants Dagblad).

Over de (on)veiligheid op het terrein en de aanwezigheid van schimmel, stelt de gemeente dat deze niet de indruk heeft dat het COA zich niet aan de afspraken houdt. ‘Als wij de indruk hebben dat het COA zich niet aan de afspraken houdt, zullen we hier zeker het gesprek over voeren. Op dit moment is dat niet aan de orde, hoewel de gebouwen natuurlijk wel dringend aan vervanging toe zijn. Met de nieuwe bestuursovereenkomst kan het COA verder met de plannen voor nieuwbouw.’ In die richting praat het COA in eerste instantie ook, in reactie op de slechte staat van bewoning; ook het COA kijkt uit naar nieuwbouw. Volgens de woordvoerder van het COA voldoet de locatie aan de wettelijke richtlijnen en is er middels een jaarlijkse inspectie controle uitgevoerd door de GGD. De nu getoonde schimmelplekken zijn daarmee niet weg, en nieuwbouw laat nog enkele jaren op zich wachten; wat te doen in die tussentijd?

‘Schimmelplekken zo groot als de muren zelf,’ zo stelde Jelle Krekels, en de filmpjes van keukenkastjes zien er ook niet heel erg smakelijk uit. Volgens het COA betreffen de in de reportage getoonde plekken echter geen schimmel. ‘De plekken die door de verslaggever als schimmel zijn geduid, blijken ook bij nader onderzoek geen schimmelplekken te zijn, maar het gevolg van vervuiling en slechte ventilatie (oude vochtplekken etc).’ Naar aanleiding van een eerdere inspectie zijn volgens het COA onder andere alle ventilatiekanalen gereinigd en zijn de bewoners extra geattendeerd op het belang van goed ventileren en de eigen verantwoordelijkheid die zij hierin ook hebben. ‘De bewuste kamer stond overigens al op de nominatie om opgeknapt te worden en dat is inmiddels ook gebeurd.’ Het betreft hier onderhoud als schilderen, schoonmaken, reparatie van wat kapot is en dergelijke. ‘Dat onderhoud blijven we doen tot het moment dat de nieuwbouw komt.’