In Moergestel heeft Gemeente Oisterwijk een oud klooster toegewezen voor opvang van Oekraïners én derdelanders. Veiligheidsregio Midden- en West Brabant (VRMWB) geeft in haar periodieke informatiebrief aan dat dit elders niet goed verloopt en spanningen kan veroorzaken.

Het voormalig klooster (Bron: Google Maps).

Bij de vluchtelingen die vanwege de oorlog uit Oekraïne naar Nederland zijn gekomen zijn twee groepen te onderscheiden: De reguliere inwoners van Oekraïne, en de daar aanwezige bewoners met een andere nationaliteit dan die van één van de lidstaten van de Europese Unie, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein of Zwitserland. Deze laatste groep worden ‘derdelanders’ genoemd.

Derdelanders

Reguliere vluchtelingen uit Oekraïne kunnen redelijk eenvoudig worden geregistreerd bij de gemeente waar ze hun opvangadres krijgen, en daarmee aanspraak maken op voorzieningen als opvang, zorg en leefgeld. Bij derdelanders is dat – zo blijkt uit de nieuwsbrief van VRMWB – vaak moeilijker of onmogelijk. Deze personen kunnen niet direct bewijzen dat ze uit Oekraïne zijn gevlucht. Bij hen ontbreekt bijvoorbeeld een paspoort en/of Oekraïens verblijfsdocument.

De IND (die normaal ook asielzoekers beoordeelt) onderzoekt de afkomst, en beoordeelt of de persoon ook werkelijk uit Oekraïne is gevlucht. Afhankelijk van de uitkomst daarvan verwordt iemand alsnog een ‘Oekraïnse vluchteling’ en krijgt deze dezelfde voorzieningen, ofwel zal deze door de IND worden aangemerkt als een in Nederland illegaal aanwezig persoon. De laatste categorie wordt overgegeven aan de Vreemdelingenpolitie, Identificatie en Mensenhandel (AVIM) en Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) om terugkeer te bewerkstelligen naar het land waar men de nationaliteit van bezit.

Huisvesting

Uiteraard moeten ook deze mensen in afwachting van hun procedure ergens verblijven. In de regio is de opvang van derdelanders volgens de VRMWB op dit moment gering ‘omdat er een beperkt aantal passende opvangmogelijkheden zijn. Allereerst is vastgesteld dat het samen opvangen van Oekraïense mensen en derdelanders op één locatie niet goed verloopt. Door diverse redenen creëert dit spanningen en heeft dit zelfs al geleid tot escalatie. Verder speelt het aanbod op de opvanglocaties hierin een rol. Vaak betreft dit huisjes waar meerdere personen opgevangen kunnen worden. Dit is goed te gebruiken voor opvang van Oekraïense gezinnen echter, leent dit zich niet voor alleenreizende derdelanders met verschillende culturele achtergronden.’

Klooster

In recent aan de raad toegezonden informatie over de opvang van vluchtelingen in het Moergestelse voormalige klooster met meerdere 1-2 persoons units, is door het college (burgemeester en wethouders) aangegeven dat op die locatie ook derdelanders opgevangen kunnen worden. In het collegebesluit stond vermeld dat men hierover transparant zou communiceren; in het persbericht én de brief die omwonenden hebben ontvangen ontbrak deze informatie. Of er straks in de praktijk juist veel of juist weinig derdelanders op deze locatie worden geplaatst is nog niet bekend.

Capaciteit

Momenteel is er – in tegenstelling tot bij de opvang van asielzoekers – nog ruimte in de opvangcapaciteit voor Oekraïense vluchtelingen. Van de 2514 plekken in Midden- en West Brabant is 82% bezet. Gemeente Oisterwijk heeft aangegeven dat, indien de ruimte in Moergestel niet nodig is voor vluchtelingenopvang, deze gebruikt zal worden voor asielzoekers met een verblijfsvergunning (statushouders). Daarmee zou er in het AZC ruimte vrij komen voor instroom van asielzoekers.