Wat te doen bij een allergische reactie op een wespensteek? *

Maar zodra de zomer komt, volgen wespen vaak snel. Voor de meeste mensen is een wespensteek vervelend, maar onschuldig. Een paar uur zwelling, roodheid en jeuk, en dan is het meestal weer voorbij. Voor mensen met een insectengifallergie is dat echter een heel ander verhaal.

Een wespensteek kan bij sommige mensen een ernstige allergische reactie veroorzaken, die medische hulp vereist. In dit artikel lees je hoe je een allergische reactie herkent, wat je moet doen bij een steek, en hoe je je kunt voorbereiden als je weet dat je allergisch bent.

Waarom veroorzaakt een wespensteek een allergische reactie?

Wanneer een wesp steekt, injecteert zij een kleine hoeveelheid gif in de huid. Dit gif bevat verschillende eiwitten die het lichaam als gevaarlijk kan beschouwen. Bij mensen met een insectengifallergie reageert het immuunsysteem hier heftig op. Dit noemen we een allergische reactie, die in milde gevallen beperkt blijft tot lokale klachten, maar in ernstige gevallen kan leiden tot een levensbedreigende situatie: anafylaxie.

Hoe herken je een allergische reactie op een wespensteek?

Een normale reactie op een wespensteek bestaat uit:

• Roodheid op de plek van de steek
• Zwelling (tot enkele centimeters)
• Jeuk of een brandend gevoel

Bij een allergische reactie kunnen echter de volgende, ernstigere symptomen optreden:

Lichte tot matige allergische reactie:

• Zwelling op een andere plek dan de steek (bijvoorbeeld lippen of oogleden)
• Galbulten of huiduitslag over het hele lichaam
• Misselijkheid of braken
• Hoofdpijn of duizeligheid

Ernstige allergische reactie (anafylaxie):

• Ademhalingsproblemen of piepende ademhaling
• Opgezette tong of keel
• Hevige benauwdheid of druk op de borst
• Lage bloeddruk, flauwvallen of bewustzijnsverlies

Bij deze laatste symptomen is er sprake van een medisch noodgeval. Bel direct 112 en dien (indien beschikbaar) een adrenalinepen toe.

Eerste hulp bij een allergische reactie op een wespensteek

1. Verwijder de angel
   Hoewel wespen meestal geen angel achterlaten (in tegenstelling tot bijen), is het goed om dit te controleren. Gebruik geen pincet, maar schraap eventueel met een nagel of bankpas om de angel voorzichtig te verwijderen.
2. Blijf kalm en observeer
   Let goed op of de reactie beperkt blijft tot de steekplek, of dat er andere klachten ontstaan. Soms ontstaan ernstige reacties pas 15 tot 30 minuten ná de steek.
3. Medicatie toedienen

• Heeft de persoon een adrenaline auto-injector? Gebruik deze direct bij ernstige klachten.
• Antihistaminica kunnen milde symptomen verlichten, zoals jeuk of huiduitslag.
• Bij ademhalingsproblemen: bel altijd direct 112.

4. Leg de persoon neer
   Als iemand duizelig wordt of dreigt flauw te vallen, leg hem of haar dan neer met de benen omhoog. Laat de persoon niet alleen.

Wanneer moet je naar de dokter?

Als je na een wespensteek last krijgt van ernstige of langdurige klachten, is het belangrijk om contact op te nemen met een arts. Ook bij een eerste allergische reactie (hoe mild ook) is het verstandig om een afspraak te maken bij de huisarts. Je kunt dan verwezen worden naar een allergoloog voor verder onderzoek en eventuele behandeling.

Wat kun je doen als je weet dat je allergisch bent?

Als je in het verleden een allergische reactie op een wespen- of bijensteek hebt gehad, is de kans op een herhaling groot — en de tweede reactie kan ernstiger verlopen dan de eerste. Gelukkig zijn er manieren om jezelf te beschermen:

• Adrenalinepen altijd bij je dragen: Vraag je arts om een recept voor een adrenaline auto-injector. Zorg ervoor dat jij (en mensen in je omgeving) weten hoe je deze moet gebruiken.
• Medisch identificatiekaartje: Draag een SOS-ketting of armband waarop staat dat je allergisch bent voor insectengif.
• Voorzorgsmaatregelen nemen: Vermijd plekken met veel wespen, zoals vuilnisbakken, zoete dranken buiten, parfums en felle kleding.
• Behandeling overwegen: Mensen met een bewezen insectengifallergie kunnen in aanmerking komen voor allergie immunotherapie. Deze behandeling helpt het immuunsysteem om minder heftig te reageren op wespen- of bijengif.

Meer informatie over de behandeling van insectengifallergie vind je op deze uitgebreide pagina over insectengifallergie en behandelmogelijkheden.

Samenvatting

Een allergische reactie op een wespensteek is geen onschuldige kwestie. Wat voor de één een vervelende zwelling is, kan voor de ander levensgevaarlijk zijn. Het herkennen van de symptomen, snel handelen bij een allergische reactie en een goede voorbereiding kunnen het verschil maken.

Heb je ooit heftig gereageerd op een insectensteek, of maak je je zorgen over de veiligheid van jezelf of je kind? Wacht dan niet af. Laat je testen, bespreek preventieve opties met je arts en informeer goed naar de mogelijke behandelingen.