Je broer belt weer. Hij heeft geen geld voor eten, zegt hij. Maar vorige week kocht hij nog drugs voor vijftig euro.
Je zusje vraagt of ze een nachtje kan komen slapen, omdat ze uit haar kamer is gezet. Ze ruikt naar alcohol en haar ogen staan wazig. Herkenbaar? Dan worstel je waarschijnlijk met een van de moeilijkste vragen die er bestaat: moet je een verslaafde helpen?
De valkuil van enabling
Natuurlijk wil je helpen. Maar er is een dun lijntje tussen helpen en enabling. Enabling betekent dat je onbewust de verslaving in stand houdt. Door steeds weer geld te geven, een bed aan te bieden of excuses te maken voor hun gedrag, maak je het de verslaafde makkelijker om door te gaan met gebruiken.
Een moeder uit Amsterdam vertelt: “Ik gaf mijn zoon maandenlang geld voor ‘boodschappen’. Totdat ik erachter kwam dat hij het allemaal aan cocaïne uitgaf. Ik dacht dat ik hielp, maar ik financierde zijn verslaving.”
Soort verslaving maakt wel verschil
Toch is het niet altijd zwart-wit. Het maakt bijvoorbeeld wel uit aan welke vorm van verslaving iemand lijdt. Een alcoholist die om eten vraagt, heeft écht honger. Iemand met een gokverslaving die om geld vraagt voor de huur, gebruikt dat geld mogelijk anders dan bedoeld.
“Bij heroïneverslaving zie je vaak dat mensen letterlijk op straat belanden”, legt een medewerker van THE YOUTURN uit. “Dan wordt het een kwestie van overleven. Maar bij een gokverslaving draait het meer om impulscontrole en financiën.”
Ook de fase waarin iemand zich bevindt, speelt mee. Iemand die actief hulp zoekt en bereid is naar een afkickkliniek drugs te gaan, verdient andere steun dan iemand die elke vorm van hulp afwijst.
Wanneer help je wel?
Echte hulp betekent dat je bijdraagt aan herstel, niet aan instandhouding. Dat kan betekenen dat je samen een plan maakt om professionele hulp te zoeken, zoals een intake bij een afkickkliniek drugs of een gesprek met een verslavingsdeskundige. In Nederland zijn er zowel reguliere instellingen als hoogsegment-opties zoals een prive afkickkliniek nederland, waar intensieve en persoonlijke begeleiding centraal staat. Klinieken als THE YOUTURN bieden bijvoorbeeld trajecten waarin niet alleen de verslaving wordt aangepakt, maar ook de onderliggende oorzaken.
Hulp kan ook praktisch zijn, zolang het herstelgericht is. Bijvoorbeeld: samen naar een huisarts gaan, een intakeformulier invullen of iemand begeleiden naar een zelfhulpgroep. Zelfs emotionele steun kan enorm waardevol zijn, mits je duidelijke grenzen stelt.
Wanneer help je absoluut niet?
De momenten waarop je beter niet helpt, zijn vaak het moeilijkst. Als iemand keer op keer geld vraagt voor “huur” of “boodschappen” maar jij weet dat het geld elders belandt, is het beter om nee te zeggen. Ook het herhaaldelijk opvangen van iemand die niet bereid is aan herstel te werken, kan enabling zijn. Het klinkt hard, maar soms is grenzen stellen juist de meest liefdevolle vorm van hulp.
Zorg ook voor jezelf
Vergeet vooral jezelf niet. Het helpen van een verslaafde kan je emotioneel uitputten. Zoek steun bij andere familieleden, vrienden of een hulpverlener. Je kunt alleen maar helpen als je zelf sterk bent.
De boodschap? Help, maar help slim. Ondersteun het herstel, niet de verslaving.
* Uitleg over de ster in de titel en de ‘pen met munten’ leest u in onze Disclaimer
