ondernemers

De reus van Rotterdam in verhaal en videodocumentaire


Naar aanleiding van een groepsfoto waarop de Rotterdamse Reus te zien is bij pension Zieltjens in Oisterwijk is de LOVO-redactie overstelpt met reacties. Iedereen bedankt voor zijn of haar bijdrage. Mede hieruit is een documentaire gemaakt.

De heer Van Houtum herinnert zich de foto nog goed en kan zelfs alle namen op de foto benoemen, inclusief die van hemzelf als kind van ongeveer 10 jaar oud. In een documentaire vertelt hij over zijn ontmoeting met de reus op het station. Truus Zieltjens schrijft een uitgebreide brief meer zeer veel nuttige informatie voor ons onderzoek. Andere reacties op de oproep gaan over bezoek aan Haarense school in 1941 en, na de oorlog, bezoek aan de Moergestelse kermis en schoolreisjes naar de Rotterdamse haven en zelfs op maat gemaakte schoenen bij Van Bommel in Moergestel. De reus zat in zijn invalidenwagen bij de aanlegsteiger van de Spido rondvaarboten. Hij verkocht ansichtkaarten van zichzelf en op de achterzijde stond “de reus kan niet meer lopen en moet daarom kaarten verkopen”.

Een oude foto van de reus uit Rotterdam, te zien in de video van LOVO.

In 1942, toen de foto werd genomen, was de Tweede Wereldoorlog in volle gang en was Rotterdam platgebombardeerd. De Rotterdamse Reus, genaamd “Rijn”, werkte samen met zijn vader bij het opruimen van het puin. Zijn woonhuis, in de Gouvernestraat, was slechts twee straten verwijderd van de verwoeste binnenstad. Opmerkelijk genoeg heeft een deel van het Rotterdams puin zijn weg gevonden naar Oisterwijk, waar het werd gebruikt om drassige bosgronden op te hogen en droog te leggen. Met behulp van de app van Oisterwijk verbeeld(t) kan men een 7 kilometer lange wandeling lopen langs diverse oorlogsplekken. Ook het boek van Oisterwijker Bob Keasberry “Als stenen konden spreken” (klik) gaat over het munitiedepot en het Rotterdamse puin.

“Is het nog koud daarboven?” is een gevleugelde uitspraak in Rotterdam. Ook de kijkers van het tvprogramma “Toen was geluk heel gewoon” zullen zich die uitspraak herinneren. De uitspraak vind zijn oorsprong bij de reus. De Rotterdamse Reus was in zijn tijd vaak het mikpunt van spot, maar is inmiddels een geliefd figuur in Rotterdam. Er is een liedje over hem gemaakt door de Amazing Stroopwafels: De Reus van Rotterdam. En er is zelfs een standbeeld van hem gemaakt in het park Oude Westen, op slechts zes minuten lopen van het centraal station.  Op initiatief van onder andere journalist Sander de Kramer is er in 2011 een standbeeld op ware grote gemaakt: hoogte 2,37 centimeter. Het monument toont niet alleen zijn schoenen en een op maat gemaakte stoel maar ook de verhoogde deurpost van de zijn huis. Het grondplan van het monument heeft ook dezelfde afmetingen als het appartement waar de reus met zijn familie woonde: Gouvernestraat 2a.

Professor Doctor Wouter de Herder, een autoriteit op het gebied van endocrinologie en reuzengroei, heeft uitleg gegeven over de medische situatie van de Rotterdamse Reus. Hij gaat in op de acromegalie, ookwel, reuzengroei. Door een afwijking in de hypofyse is de hormoonhuishouding bij reus verstoord. De Herder is ook verwoed verzamelaar van allerlei foto’s en voorwerpen die samenhangen met reuzengroei. Hij heeft thuis een uitgebreide verzameling schoenen in reuzenformaat. In 2023 werd hij door vakgenoten onderscheiden met de NVE-NOVO Norddisk Award. Het juryrapport bij de award roemde De Herders ‘uitzonderlijk sterke bijdrage aan de endocrinologie in de totale breedte’ en vindt hem een belangrijk rolmodel. Een citaat: ‘Wouter heeft een uitzonderlijk sterk wetenschappelijk profiel, en is een absolute autoriteit in het vakgebied – zowel nationaal als internationaal – met meer dan 500 gepubliceerde artikelen. Ondanks zijn geleerdheid geeft hij een begrijpelijk uitleg van het fenomeen reuzengroei.

Ook uit archiefonderzoek kwamen de nodige feiten tevoorschijn. Uit het Brabants Dagblad ingezonden brieven het volgende: “Paul Cranenburg (70) uit Haaren wil graag laten weten dat ook hij ooit oog in oog heeft gestaan met de Reus uit Rotterdam. Het moet beginjaren vijftig zijn geweest, op de Moergestelse kermis. Hij stond bij zo’n ouderwets Shellbenzinepomp, met zo’n geel verlicht Shell-embleem”, vertelt Cranenburg. “Hij stak erboven uit. Veel Mensen maakten een foto van hem.” De Haarenaar bezit nog een ansichtkaart die de Rotterdamse reus uitdeelde. „Op de achterkant staat onder meer het gewicht 460 pond en schoenmaat 62 en ook de tekst ‘Stelt zich disponibel voor reclamedoeleinden’. Dus dat hij daar bij die pomp stond, zal wel van Shell uit zijn gegaan, denk ik.”

De Reus van Rotterdam heeft trouwens nog meer soorten ansichtkaarten in omloop gebracht, zo blijkt uit een reactie van mevrouw C. Backx (82) uit Alphen. „Daar staat hij op met een kleinere man, misschien zijn vader”. Ze weet niet hoe ze aan de foto gekomen is. „Misschien komt hij van de Rotterdammer die bij ons kort na de bevrijding ingekwartierd is geweest.” Een heel bijzondere foto bracht tenslotte Truus Zieltjens-Vugts (52) uit Oisterwijk onder onze aandacht. Hij werd gemaakt door de Oisterwijkse firma ’t Wielke, vermoedelijk rond 1940. De Reus van Rotterdam was toen 18 jaar oud en vierde samen met zijn vader vakantie in de Parel van Brabant. Het duo logeerde in Pension Zieltjens. „Daar vlakbij is de foto ook gemaakt, op het Juliana. Bernhard Plein”, vertelt mevrouw Zieltjens. „Ik heb hem van mijn schoonmoeder Jet Zieltjens-Koster gekregen die het pension 40 jaar lang gedreven heeft. Je ziet haar ook op de achterste rij, tweede van rechts naast de reus staan.” Over diens verblijf weet ze enkel dat hij ‘verschrikkelijk veel’ at.

Haar schoonmoeder had trouwens wel vaker opmerkelijke gasten. „Zo heeft er ook Fred Kaps gelogeerd, die goochelde dan ’s avonds.” Museale waarde, diverse musea en andere plaatsen herbergen stoffelijke herinneringen aan de Reus. HAVEP, van Puyenbroek werkkleding heeft een werkbroek voor de reus gemaakt. Het Waalwijks Schoenkwartier heeft maat 62 schoenen. Rotterdams museum Boymans van Beuningen herbergt een overal, schoen en pantoffels maat 63. Deze zijn gemaakt door een in Oisterwijk geboren kunstenares Maria Roosen voor de pantoffels gebruikte speciale stof uit de fabriek van haar vader ARBO schoenfabriek aan het Fabriekspad in Oisterwijk.

Kortom dankzij een foto wordt een historie geschetst van een grote vriendelijke reus die gastvrij ontvangen werd in pension Zieltjens. Deze verhalen blijven dankzij LOVO bewaard voor de toekomst.