Op alle zondagen in oktober is er telkens om 11.00 uur een gratis rondleiding met gids over de Joodse begraafplaats aan de Hondsbergselaan in Oisterwijk. Margriet Ooms heeft van zo’n bezoek een verslag gemaakt en nodigt u uit komende zondag zeker ook even te gaan kijken!
door Margriet Ooms
In de lokale media las ik een artikel met feitjes en verhalen over deze bijzondere plek. Ik ben erheen gegaan. Onze gids Helène Groenland ontving bezoekers uit Amsterdam, Heeze, België, Alphen aan de Rijn en uit Oisterwijk en omliggende plaatsen. Ieder had zo zijn eigen reden om de begraafplaats te bezoeken. Sommigen hadden een overledene nog gekend, anderen wisten een anekdote te vertellen, een mevrouw zocht zerken met haar familienaam erop.
Helène weet veel over het ontstaan van de begraafplaats, de muur eromheen, het ‘Metaheerhuisje’ waar de gestorvene wordt opgebaard met een soms urenlange rituele dienst. Geen bloemen maar wel steentjes lagen op sommige graven, wat een Joodse traditie is. Ze legt het uit.
Over veel overledenen is een verhaal, van rustplaatsen zonder grafsteen, van bekende Joodse Oisterwijkers. Bijzonder ook dat vele overledenen niet in Oisterwijk geboren zijn; maar ja, er was alleen in Oisterwijk een Joodse begraafplaats.
Ze legt uit wat bepaalde Hebreeuwse tekens betekenen, zoals de A en B, initialen van ‘Alef’ en ‘Beet’, waaruit ons woord ‘Alfabet’ is ontstaan. Dat een bepaald symbool bovenaan een zerk betekent wat diens beroep was geweest, bijvoorbeeld een mes en kommetje was van een ‘moheel’ besnijder, of uit welke stam de achternaam vandaan kwam, zo horen een schaal en kan bij de naam Levy wat ‘verenigen’ betekent en gerelateerd is aan de Levieten die de priesters hielpen. Zegenende handen op een graf met de naam Cohen, wat priester betekent. Duimen tegen elkaar, de middelste vingers gespreid. Ze vertelt over de ‘Rosj Hasjana’ wat nieuwjaar betekent, over de joodse jaartelling, dat begon in het jaar dat volgens de Joodse overlevering de schepping plaatsvond. De Joodse kalender van 13 maanden, omdat zij de maandcyclus hanteren.
Voor we langzaam naar de uitgang gaan lopen we naar een plek naast het Metaheerhuisje. Daar staat een jong boompje en dat blijkt een jonkie te zijn van de kastanjeboom waar Anne Frank op uitkeek vanuit haar onderduikadres.
De hele wandeling was tot 2 uur uitgelopen. Hartelijke dank aan Helène Groenland voor haar grote kennis en plezierige manier van vertellen. Mocht u geïnteresseerd zijn door deze korte samenvatting, dan raad ik u aan om toch eens de Joods Begraafplaats te bezoeken. Over alles krijgt u uitvoerige uitleg.
Graag ontvangen de gidsen u nog op zondag 26 oktober, tijdens deze Maand van de Geschiedenis. De toegang is gratis. De rondleidingen starten om 11.00 uur.
Bekijk hier de foto’s van de rondleiding op 5 oktober.Â
De Maand van de Geschiedenis
In de gemeente Oisterwijk werken een aantal organisaties en vrijwilligers de gehele maand oktober mee aan de Maand van de Geschiedenis. Op Oisterwijknieuws.nl/geschiedenis treft u een overzicht van alle activiteiten en een keur aan historische informatie en video’s
