Recent is een bedrijf dat in meerdere plaatsen een cadeaukaart uitgaf failliet verklaard. De waarde van de door hen uitgegeven cadeaukaarten is daarmee verloren gegaan. Hoe is dit wel veilig te organiseren? En hoe heeft Gemeente Oisterwijk dit geregeld?
Geld of cadeaukaart?
Consumenten, bedrijven en ook organisaties zoals bijvoorbeeld een gemeente geven liever geen geld, maar gunnen de ontvanger een cadeaukaart. Enkele jaren terug werd duidelijk dat een cadeaukaart/-bon van een specifiek bedrijf leuk is, maar een risico meebrengt zodra zo’n bedrijf stopt of failliet gaat. Geld geven is makkelijk, maar wordt als minder leuk ervaren.
Een veiligere keuze – en naar smaak ook op meer plekken te besteden – zijn cadeaukaarten van een meer algemene aard. Denk aan de bekende VVV bon, of bijvoorbeeld een lokale cadeaubon/ kaart zoals die in veel gemeenten specifiek voor de lokale middenstand wordt uitgegeven. De gever koopt zo’n kaart, het geld gaat naar de uitgever van die kaart, de consument wisselt de kaart in bij een winkel, en de winkelier krijgt het geld van de uitgever. Het cirkeltje van dit betaalmiddel is rond.
Wat als?
Maar wat nu als zo’n uitgever van een cadeaukaart er een potje van maakt? Of als gelden door wanbestuur verdwijnen, of in nood aan andere uitgaven worden besteed? Of wat als de uitgever buiten schuld in de financiële problemen komt? Duidelijk is dat het voor zowel de gever als de ontvanger onwenselijk is dat de waarde van de cadeaukaart bij eventuele problemen verloren gaat. Duidelijk is helaas ook – zo blijkt – dat het kan gebeuren.
Hoe wel?
In het recente voorval was de waarde van de cadeaukaart niet gedekt. Het geld werd niet op de juiste wijze veiliggesteld. Maar hoe kan het dan wel?
Uit navraag bij een juridisch deskundige blijkt dat er in beginsel maar één manier is om dat goed te doen: de ontvangen gelden moeten een ‘afgezonderd vermogen’ vormen. Niet alleen op een aparte rekening, maar ook ondergebracht bij een aparte stichting. Deze stichting en de daaraan gekoppelde rekening mag alleen gebruikt worden voor het beheer van de te ontvangen gelden, en de uitbetalingen aan de winkeliers. Deze juridisch veilige oplossing noemt men de zogenaamde “Kwaliteitsrekening” (zoals advocaten, notarissen en accountants ook doen, wanneer ze tijdelijk het geld van iemand anders beheren) in combinatie met een “Stichting Beheer Derdengelden …”.
De Nederlandse Bank (DNB)
Een dergelijke constructie is ook wat de DNB desgevraagd als juiste oplossing aandraagt, en bij het uitgeven van een vergunning als eis stelt. In het geval een uitgever van een cadeaukaart een vergunning aanvraagt, controleert de DNB alle voorwaarden, en blijft dat halfjaarlijks controleren. Overigens geeft de DNB aan dat het daarnaast ook mogelijk is de zekerheidsstelling te laten verzekeren, of middels bankgarantie de gelden veilig te stellen.
In beginsel is voor het uitgeven van een betaalmiddel, zoals een cadeaukaart, een vergunning nodig. De aanbieders van cadeaukaarten die van de DNB een vergunning hebben worden door de DNB vermeld in een openbaar register. Uitzondering daarop is wanneer een dergelijk betaalmiddel toebehoort aan een beperkt netwerk, bijvoorbeeld een beperkt gebied. Ook worden grenzen gesteld aan de maximale waarde van een cadeaukaart én het maximale bedrag dat de uitgever in beheer heeft. Er mogen dus ook cadeaukaarten worden uitgegeven zonder vergunning.
Mantelzorgers
Bij het recente faillissement zijn niet alleen consumenten en bedrijven, maar helaas ook mantelzorgers in de betreffende gemeenten gedupeerd geraakt. Meerdere gemeenten hebben bij die uitgever cadeaukaarten afgenomen en aan lokale mantelzorgers gegeven. Gemeenten doen dat om de mantelzorgers te waarderen, en hen daarmee een steuntje in de rug te bieden. Gemeente Oisterwijk doet dat jaarlijks ook aan ongeveer 500 inwoners, maar heeft de cadeaukaarten gelukkig niet bij die firma afgenomen. In Oisterwijk ontvangen mantelzorgers van de gemeente een cadeaukaart die lokaal wordt uitgegeven door Stichting Centrummanagement Oisterwijk onder de naam KadO’kaart en die heeft geen enkele verbinding met de getroffen organisatie.
Gemeente Oisterwijk
Het college (burgemeester en wethouders) van Gemeente Oisterwijk zegt over de lokale KadO’kaart: ‘De kaart is een lokaal instrument dat bijdraagt aan de versterking van onze gemeenschap en economie. De KadO’kaart kan breed worden ingezet bij een breed scala aan winkels / horecazaken enz. binnen onze gemeentegrenzen, waardoor bestedingen lokaal blijven en ondernemers direct worden ondersteund.’ Gemeente Oisterwijk blijft de KadO’kaart inzetten als mantelzorgwaardering. ‘Dankzij het Centrummanagement is de kaart professioneel doorontwikkeld waar we trots op zijn.’ En ‘het is een breed inzetbaar, lokaal en waardevol middel dat onze gemeenschap versterkt.’
Op de vraag of de gemeente zekerheid heeft dat de gelden volgens de hierboven vermelde juridisch juiste methode of anderszins worden veiliggesteld, geeft de gemeente geen informatie. Ondanks dat de gemeente ervan op de hoogte is dat Stichting Centrummanagament Oisterwijk hierover geen informatie verstrekt, verwijst de gemeente door naar de stichting: ‘Zij zullen kunnen uitleggen hoe dit werkt’.
Centrum Management
Op de website van de KadO’kaart staat in de geldende voorwaarden niet hoe de waarde van deze lokale cadeaukaart wordt veiliggesteld. In reactie op onze vragen stelt de voorzitter van Stichting Centrummanagement Oisterwijk: ‘Er is geen enkele reden om te twijfelen aan de betrouwbaarheid van de Oisterwijkse cadeaukaart. Die is volkomen in orde.’ De stichting geeft geen informatie over hoe de gelden worden veiliggesteld en ook niet over het al of niet gebruik van een garantiestelling, verzekering of een “Kwaliteitsrekening” via een “Stichting Beheer Derdengelden”; niet aan ons en niet openbaar aan de consument.
Voor de consument blijft de keuze een persoonlijke voorkeur en afweging: een cadeaubon, geld geven of toch om een verlanglijstje vragen…
