Columnist Roland Smulders neemt u mee, een kijkje in zijn Oisterwijk:

Schrijver en columnist Roland Smulders (Foto: Iris de Groot)

Het kabinet heeft besloten de thermostaat in Rijksgebouwen twee graadjes lager te zetten. Dat klinkt als een klein offer voor het behoud van onze planeet en onze vrijheid, maar iedereen met een thermostaat weet dat twee graadjes een enorm verschil kunnen maken. Zeker in overheidsgebouwen, waar ambtenaren toch al zoveel moeite hebben met in beweging blijven. Wat gebeurt er met de afwikkeling van de toeslagenaffaire als de daarmee belaste ambtenaren zitten te rillen achter hun beeldschermen, een hete beker chocolademelk tussen de in dikke wanten gestoken handen geklemd. Zal ik het antwoord maar geven? Daar gebeurt dan dus helemaal niks meer mee. En hetzelfde kan gezegd worden van alle andere pijndossiers die op afhandeling wachten.

Terwijl ik die laatste zin schrijf, flitst de gedachte door mij heen dat zoiets best eens de bedoeling kan zijn van de hele operatie. Achter de gleuven van de brievenbussen van ministeries hopen zich de verzoeken in het kader van de Wet openbaarheid van bestuur op, maar de ambtenarenvingers zijn te verkleumd om ze op te rapen. Een nieuwe bestuurscultuur hoeft helemaal niet zo moeilijk te zijn om aan te leren. Gewoon even aan de thermostaat draaien en schandalen behoren tot het verleden.

Voor de ambtenaren in mijn woonplaats Oisterwijk kan ik alleen maar hopen dat het gemeentebestuur resoluut besluit het voorbeeld van de landelijke overheid niet te volgen. Minister Rob Jetten kan het zich misschien niet voorstellen, maar er zijn ook ambtenaren die wel gewoon naar kantoor moeten komen. Zij kunnen niet op koude dagen niet bellen om te zeggen dat zij besloten hebben hun recht op thuiswerken te exploiteren. Een werkgever die het personeel staat op te wachten met wanten, mutsen en sjaals, kan erop rekenen problemen te krijgen met de Arbeidsinspectie. Omhoog die thermostaat, of de hele boel gaat dicht.

Zoiets willen Oisterwijkse ambtenaren uiteraard niet laten gebeuren. Zij zijn betrokken bij hun werk en zullen er alles aan doen de publieke dienstverlening overeind te houden. In het gemeentekantoor mag het dan stilaan op een koelcel lijken, aan de overkant van de weg lonken de horecagelegenheden met kachels en terrasverwarming. Zodra de eerste tekenen van de herfst zich aandienen, valt er een verandering in het straatbeeld te bespeuren. Een gestage stroom van ambtenaren die met het rolkoffertje aan de hand op zoek gaan naar een warm plekje. Met een door de afdeling Verkeer gefabriceerd bord worden fietsers en automobilisten gewaarschuwd. Pas op: overstekende ambtenaren; haal niet in en probeer tegenliggers met lichtsignalen te waarschuwen.

Van de gasten in de cafés zal aanpassingsvermogen worden gevraagd. Niet botweg ‘nee’ zeggen als een ambtenaar beleefd vraagt of hij wellicht gebruik zou mogen maken van die lege stoel en dat stukje vrije ruimte op tafel. Hij heeft er ook niet om gevraagd uit zijn prettig verwarmde kantoor te worden gejaagd door bestuurders die zo graag duurzaam voor de dag willen komen. Na de helden van de zorg, is het de hoogste tijd om ons te bekommeren om de helden van publieke zaken. Wrijf de stoel alvast warm en bestel een kopje koffie voor de arme ziel. Hij zal er dankbaar voor zijn.

Roland Smulders