De gemeenteraad heeft besloten dat het AZC nog minstens 25 jaar in Oisterwijk mag blijven. Daarbij is ook afgesproken dat er nieuwbouw komt. Voor die nieuwbouw is nog geen bouwplan en geen vergunning. Hieronder een analyse over de mogelijke locatie van een dergelijke bouw,  meningen van inwoners en politiek, situaties en mogelijkheden:

De ooit als noodvoorziening geplaatste gebouwen van AZC Oisterwijk zijn aan vervanging toe. Het was een belangrijk argument voor het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) om voor een contractverlenging van minimaal 25 jaar te vragen. Een meerderheid van de gemeenteraad heeft daarvoor gekozen. Die nieuwbouw moet ruimte gaan bieden aan 450 asielzoekers, met onder andere goede woonruimten, recreatieruimten, kantoren en scholen. 50 van deze asielzoekers betreft alleenstaande minderjarigen (AMV); de overige betreft asielzoekers met een hoge kans op of reeds in bezit van een verblijfsvergunning. Voor overlastgevers is geen plek meer in Oisterwijk.

Locatie

De huidige locatie was ooit een vakantieverblijf, waar later in tijdelijke houten noodgebouwen vluchtelingen werden opgevangen. Gebleken is dat die huisvesting niet meer van deze tijd is, zeker niet als we beseffen dat gezinnen met kinderen er regelmatig meerdere jaren verblijven. Tegelijk met de voortzetting voor de duur van 25 jaar, heeft de gemeente met het COA afgesproken dat er in 2025 een natuurinclusieve, stikstofarme en duurzame nieuwbouw gerealiseerd moet zijn. Een omvang van 50 plekken van deze nieuwbouw moet indien de asielinstroom afneemt ook geschikt zijn voor zelfstandige bewoning door andere woningzoekenden. In het geval het AZC in het geheel niet meer nodig is, kan de gemeente het geheel overkopen en herbestemmen.

Overweging

Nu dat is besloten, is het geen vreemde gedachte naar de beste plek, de locatie van het AZC te kijken. Mede ook vanwege de beperkende mogelijkheden tot bouw in de directe omgeving: geen woonwijk op Taxandria velden vanwege het naastgelegen Natura 2000 gebied, het willen weghalen van sport vanwege een groenblauwe zone, en niet mogen wonen in de naastgelegen recreatiewoningen…  Een dergelijke omvangrijke bouw, voor een langere periode van 25 jaar én hergebruik daarna, vraagt niet alleen om toekomstbestendig ontwerp en materiaalgebruik, maar ook om de juiste toekomstbestendige locatie. Waarom deze plek? Waarom niet?

Voorwaarden

Alvorens te kijken of een plek geschikt is voor het AZC, moet uiteraard ook afgewogen worden welke voorwaarden het COA stelt aan een locatie én de omgeving. Hoewel men zou verwachten dat het COA voor de goede leefomstandigheden van zowel vluchtelingen als omwonenden naar de aanwezige voorzieningen kijkt, zijn de aan ons op verzoek toegezonden voorwaarden beperkt tot gewenste omvang in vierkante meters en mogelijkheden tot aansluitingen op nutsvoorzieningen. Zaken als openbaar vervoer, winkels, sport en integratie met de samenleving, of een rustgevende omgeving komen niet aan bod. Wat dat betreft voor het COA nagenoeg geen belemmeringen.

Overlast

Een veel gehoord argument bij het bepalen van een AZC locatie, is de overlast die omwonenden kunnen krijgen van de aanwezigheid van een AZC. Situaties die hierbij worden aangehaald gaan bijna altijd over crimineel of agressief gedrag. Met die overlast willen de meeste mensen geen AZC nabij, en is ook de huidige locatie omstreden. Voor de omwonenden begrijpelijk, overigens evengoed voor de goedwillende uit geweld gevluchte gezinnen die in Oisterwijk worden opgevangen. Voor de relatief kleine groep asielzoekers die deze vorm van overlast veroorzaken heeft het COA tegenwoordig andere locaties geregeld. In de nieuwe overeenkomst voor Oisterwijk is het beleid gespitst op het voorkomen van, en zo nodig verplaatsen van overlastgevers. Lukt dit niet afdoende, dan zou de gemeente de overeenkomst kunnen beëindigen; lukt dit wel afdoende, dan hoeft een AZC dichterbij geen probleem te zijn.

Voorzieningen

In Oisterwijk huisvest het COA 450 vluchtelingen met een grote kans op, of reeds in bezit van een verblijfsvergunning, veelal gezinnen met kinderen. Ze zijn afhankelijk van openbaar vervoer, maar een bus stopt er niet. Tijdens hun langdurige verblijf zorgen ze voor zichzelf, doen ze boodschappen, soms met een fiets, soms te voet. Ze willen meedoen aan sport en recreatie en alles waar iedere andere inwoner van Oisterwijk behoefte aan heeft. Ook al noemt iedereen hun verblijf tijdelijk; door langdurige procedures en wachttijden op vergunning en woonruimte is deze huisvesting eerder voor een verblijf van jaren. Met name vanwege de beperkte mobiliteit – geen rijbewijs of auto – en net als in de reguliere samenleving ook de aanwezigheid van ouderen en mensen met een beperking, is het geen overbodige luxe te kijken naar de afstand tot basisvoorzieningen.

Integratie

Meedoen, kennis maken met de Nederlandse cultuur, de taal leren, wennen aan gewoonten, sporten en goede doelen, studeren en mogelijk ook werken… Contacten in de breedste zin tussen asielzoekers en de inwoners van Oisterwijk, hun verenigingen en bezigheden, staat als hoog nodig vermeld in diverse onderzoeken en rapporten. Er mag meer contact komen; er mag meer op een laagdrempelige manier samen worden gebouwd aan integratie. Het helpt de vluchtelingen en hun omgeving in hun latere leven, wanneer zij als nieuwe inwoner (waar dan ook) in een gemeenschap worden opgenomen. Uit diverse onderzoeken blijkt dat er nu door veel mensen een afstand wordt ervaren. Fysiek vanwege de ligging en het voor omstanders afgesloten terrein, maar ook vanwege beperkte informatie over en vanuit de bewoners op het AZC.

Natura 2000

De huidige locatie is eigendom van het COA, en deze organisatie geeft aan dat ze vanwege de goede ervaringen geen reden zien elders te bouwen. Voor de gemeenteraad, die later (waar dan ook) een eventuele bouwvergunning moet overwegen, kan dit echter een dilemma vormen. Het terrein is gelegen direct naast een Natura 2000 gebied en een groenblauwe zone. Dergelijke gebieden worden momenteel beschermd, en gebruik voor bouw is beperkt. Zo heeft de provincie recent laten weten geen woonwijk te willen toestaan op het nabijgelegen Taxandria terrein. Als er wel voor 450 personen huisvesting, kantoren en scholen gebouwd mag worden op de huidige locatie, dan zijn er ook mogelijkheden daar woningen voor regulier gebruik te bouwen. In dat geval zou het AZC elders geplaatst kunnen worden, mochten er argumenten zijn dat een andere plek beter is voor opvang van asielzoekers.

Vakantiepark

Een ander dilemma is het door de gemeente gewenste behoud – en zelfs stimulering – van het recreatieve gebruik van de Oisterwijkse vakantieparken en de recreatieve waarden van de omgeving. Het AZC is geplaatst op een destijds vakantiepark, aan het begin van een recreatief gebied met campings, recreatieparken, hotels, pensions en horeca. Van onder andere het naastgelegen vakantiepark is bekend dat eigenaren daar hun vakantiewoning vast willen of noodgedwongen moeten bewonen, maar dat is door de gemeente vooralsnog niet toegestaan. De gemeente wil in beginsel de vakantieparken behouden voor recreatief gebruik. De vraag is of het nu voor lange termijn bebouwen/ behouden van de huidige AZC locatie – inclusief ruimte voor toekomstige bewoning andere doelgroepen –  past in dat recreatieve beleid. Mocht de gemeente beslissen de locatie te handhaven, is het dan nog redelijk het bewonen van de naastgelegen vakantiewoningen te verbieden?

Hulpdiensten

Tot slot is de afstand voor hulpdiensten een overweging waard. Bekend is dat met name de politie, vanwege de langere aanrijtijden vanuit Tilburg, bij incidenten met meerdere eenheden ter plaatse komt. Ze doen dit omdat bij eventuele escalatie, het te lang duurt voordat collega’s ter plaatse kunnen zijn. Ook zijn er inwoners die hierover klagen, omdat de hulpdiensten met spoed – naar hun mening te vaak –  door het dorp en woonstraten van Oisterwijk moeten om bij het AZC te komen. Het verder weg plaatsen van het AZC zou hier een nadelige invloed op hebben; het dichterbij plaatsen zou gunstiger zijn. Waarbij opgemerkt moet worden, dat dit in omvang een minder probleem is als er zoals toegezegd nagenoeg geen overlast meer is van crimineel of agressief geweld.

Geheel niet

Geen AZC in Oisterwijk is uiteraard ook een mogelijke afweging, ware het niet dat dit besluit reeds is genomen. Op vragen aan inwoners komt die reactie veelvuldig voorbij, maar dat is een afgewerkt politiek proces. Het besluit ligt vast en de overeenkomst is vrijdag 25 februari door de burgemeester en het COA getekend. Overigens mag opgemerkt worden dat met ‘Oisterwijk’ als plaats, ook ‘Gemeente Oisterwijk’ gelezen kan worden, en dan zou een locatie in Moergestel, Heukelom of Haaren ook mogelijk zijn.

Mogelijkheden

In reactie op een vraag aan onze lezers, kwamen naast het zowel ‘geheel niet’ als het ‘behoud van de huidige locatie’, ook enkele mogelijke nieuwe locaties voorbij. Zo werd geopperd om een nieuw AZC te plaatsen aan de Bedrijfsweg of de Pannenschuurlaan ten Noorden van Oisterwijk nabij de molen (Veel ruimte, hulpdiensten, dichterbij winkels en samenleving), het Lindepark achter het gemeentehuis (midden in de samenleving), het voormalige MOB complex tussen Oisterwijk, Moergestel en Oirschot (verder weg, verdeling over drie dorpen), op een industrieterrein (Behoud groen, minder overlast) en ook kwam Haarendael in Haaren voorbij.

Politiek

Vanuit de raad komt reactie van Roel van den Bersselaar (PGB), die uitgaat van de huidige locatie die uitgaat dat er met aandacht voor de natuur wordt gebouwd en laat het verder in afwachting van hun plannen over aan het COA. Sharon Kroon (D66) deelt de zorgen van bebouwing op de huidige locatie, maar rekent ook op een duurzame oplossing; overige voorzieningen en integratie worden niet benoemd. Myrte Hesselberth (PRO) concludeert dat ‘als we kijken vanuit het huidige perspectief op ruimtelijke ordening en gewenste integratie deze locatie niet ideaal is. In feite is de locatie een onderbreking van het N2000 gebied. Een locatie meer in de kern van Oisterwijk, in de buurt van voorzieningen zou vanuit praktische en sociale aspecten logischer zijn.’ Een mogelijke plek waar dat zou wel kunnen ziet PRO in Oisterwijk nog niet.  De partijen AB, CDA en VVD hebben geen visie gegeven.

Samengevat gaan COA en Gemeenteraad uit van nieuwbouw op de huidige locatie; een inhoudelijk afgewogen en beargumenteerde keuze is dat niet, anders dan voortzetting van de huidige opvanglocatie; met het oog op de hedendaagse afwegingen die gemaakt worden voor bebouwing en overig beleid is de huidige plek niet de meest logische…

Lees hier meer berichten over het AZC.