Afgelopen week werd het handelen van drie VVD raadsleden en hun wethouder beschreven door ‘actiekrant’ De Rooie Roeptoeter. Hun handelen in relatie tot de aanleg en promotie van glasvezel was dermate bijzonder, dat de RRT er twee pagina’s mee heeft gevuld. Kort samengevat ging het over (de schijn van) gemengde belangen op zowel politiek, media als zakelijk vlak. Precies dat is wat politici volgens de voor hen geldende gedragscode actief zouden moeten voorkomen.
Kort na de publicatie van de RRT vroeg de VVD openlijk welk punt de RRT met dit schrijven heeft willen maken, en trok de partij het onderzoek in twijfel. De VVD is van mening dat ze gehoord moeten worden. Voor onze redactie tijd om er vragen over te stellen. Vragen vanwege hetgeen in de publicatie van de RRT werd verwoord, en ook omdat een deel van dit onderwerp eerder al aan ons was gemeld. Opvallend is het, dat VVD Oisterwijk wel publicaties van de lokale media ter discussie stelt, maar niet reageert op vragen. Behoudens de eerder gestelde vragen aan raadslid Patrick Simons, is van zowel de partij als van de overige benaderde VVD raadsleden en wethouder geen reactie ontvangen.
Schijn van…
Een van de uitingen van Patrick Simons op social media.
In de gedragscode voor politici staat dat deze ‘actief en uit zichzelf belangenverstrengeling en zelfs de schijn daarvan, tegengaan.’ Enkele weken terug werd hierover op onze redactie een klacht ontvangen van een inwoner. Deze inwoner had positieve berichten gelezen over de aanleg van glasvezel, geschreven door raadslid Patrick Simons. Achteraf bleek Simons dit te hebben gedaan vanuit zijn werkervaring, en werd hij via zijn werk ook dealer voor het betreffende merk. Hij heeft commercieel belang bij een positieve boodschap. De verwarring kon ontstaan, omdat de berichten van Simons openbaar en zonder enige vermelding van zijn bedrijfsnaam werden geplaatst, via Twitter en Facebook accounts die hij ook voor zijn raadswerk gebruikt, een aantal ook in reactie op gemeentelijke berichtgevingen. Inwoners die hem kennen als raadslid, kunnen dan ook de indruk krijgen dat hij deze berichten vanuit zijn politieke functie plaatst.
Het voorval was blijkbaar ook bij de RRT bekend gemaakt. Het lag bij ons nog op de plank, omdat de gemeente desgevraagd liet weten dat er nog geen formele klacht was ingediend. Zou dat alsnog gebeuren, dan ‘wordt de melding vertrouwelijk besproken in het eerstvolgende overleg van het presidium.’ (Overleg van burgemeester en fractievoorzitters) Wel hadden we al contact met Simons, die liet weten dat het voor hem een normale manier van communiceren is. Zowel zijn privé, zakelijke als politieke uitingen gaan allen via hetzelfde persoonlijke Twitter en Facebook account. Hij heeft wel een zakelijk account, maar dat gebruikt hij niet. En uiteraard verklaarde Simons dat hij net als ieder ander een baan heeft, in dit geval een eigen bedrijf in de IT.
Zakelijk of politiek
Op zich is er niets mis mee dat raadsleden hun mening geven over maatschappelijke thema’s. Simons gaf bijvoorbeeld aan dat de aanleg van glasvezel in het belang is van de samenleving en goed voor de inwoners en bedrijven. Ook is er niets mis mee als raadsleden vanwege hun werk een product of dienst promoten. Raadsleden verrichten hun taken voor de samenleving, bijna altijd naast hun werk, en dat werk moet uiteraard doorgaan. Wat echter wel de bedoeling is van de gedragscode, is dat beide gescheiden blijven én voor eenieder duidelijk vanuit welke functie het raadslid communiceert. Zoals lokaal mediavrijwilliger Joost van den Berg het in een reactie pakkend beschreef: ‘Is het niet verstandig voor raadsleden, die als raadslid en privé een mening hebben en een bedrijf hebben, dat in hun communicatie uit elkaar te trekken, om de schijn van belangenverstrengeling te vermijden?’
In dit geval niet alleen verstandig; het is volgens de gedragscode een must. Hoewel niet iedere lezer dat als ‘probleem’ ziet, zijn er meer media-collega’s die er zo over denken. Wat met name van belang is, betreft het ‘niet zien’ van de gemiddelde inwoner. Het risico is aanwezig, zelfs aannemelijk dat er consumenten zijn die blindelings de positieve berichtgeving van de wethouder, raadsleden of partijen volgen, en een abonnement afsluiten ’omdat zij het zeggen, dan zal het wel goed zijn’. De vraag is dan ook, en die zou een raad wellicht bespreekbaar kunnen maken, in hoeverre het gedrag van raadsleden op de hedendaagse social media past bij de gedragscode? Of dat raadsleden mogelijk meer moeten doen om verwarring (schijn) of verstrengeling in belangen te voorkomen?
Een reactie door VVD raadslid Rob Mallens op een artikel van Oisterwijknieuws.nl. Er was echter geen sprake van een ‘gerucht’, maar van een door KPN zwart op wit bevestigde toezegging.
Oneerlijke Concurrentie
Behalve het scheiden van politieke en zakelijke belangen, stelt de gedragscode ook dat ‘de politieke ambtsdrager (de schijn van) bevoordeling in strijd met eerlijke concurrentieverhoudingen dient te voorkomen’. Een onderwerp dat bijvoorbeeld ook bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) staat vermeld. In relatie tot dit onderwerp, valt op dat zowel Simons alsmede het door de RRT vernoemd raadslid Rob Mallens zich hebben gemengd in de concurrentie tussen Delta Fiber Netwerk en KPN. Beide hebben de berichtgeving over KPN op Oisterwijknieuws.nl herhaaldelijk als onwaar aangemerkt, zonder dat ze daarvoor bewijs hadden.
Daarbij komt dat ook door de gemeente actief ontkennend werd ingehaakt op de berichtgeving van KPN, nadat Delta Fiber Netwerk hierover contact heeft gehad met de gemeente. De provider gebruikte die gemeentelijke boodschap vervolgens in hun nieuwsbrief, en ook dat is volgens de regels van ACM een vorm van oneerlijke concurrentie. De periode daarvoor had de gemeente al meerdere malen promotioneel aandacht besteed aan de diensten van Delta Fiber Netwerk. Dit gemeentelijk handelen valt onder verantwoordelijkheid van VVD wethouder Anne Cristien Spekle. Zoals gezegd, van Mallens en Spekle desgevraagd geen reactie.
Gouden tijden
Wethouder Anne Cristien Spekle (VVD) tekende een contract voor ‘glasvezel in alle kernen, bij alle huishoudens en bedrijven’.
Het vierde VVD lid waar de RRT over schrijft is raadslid Con van Beckhoven. Hij is in zijn werkzame uren bladmanager van weekblad Nieuwsklok, en daarmee verantwoordelijk voor alle advertenties en berichten van enig commerciële aard. ‘De Nieuwsklok beleefde gouden tijden met vele paginagrote advertenties van Delta,’ zo schetst de RRT. Ook vermeld de redacteur de rectificatie in de Nieuwsklok aangaande een daarvoor redactioneel geplaatst bericht over KPN: ‘De gebezigde taal was reclametaal. Reclame voor Delta wel te verstaan.’ De RRT trekt niet alleen de redactionele en commerciële scheiding van het blad in twijfel, maar geeft ook de schijn weer van betrokkenheid tussen het commerciële belang van de bladmanager Van Beckhoven en het politieke van VVD raadslid Van Beckhoven. Ook Van Beckhoven heeft desgevraagd niet gereageerd.
Overleg
Tot slot. Een aantal berichten en reacties over glasvezelaanleg worden geplaatst via het account van VVD Oisterwijk. VVD Oisterwijk stelt dat hun complete team alle reacties, publicaties en artikelen samen bespreekt en voorbereidt. Alle leden hebben dus enige invloed op wat er namens de partij gepubliceerd wordt. Achter de schermen, uit het zicht van de lezer, zijn blijkbaar ook de leden die een commercieel belang hebben – bij in dit geval positieve berichtgeving over de glasvezelprovider – betrokken. Iets wat volgens de gedragsregel duidelijk voorkomen zou moeten worden.
Opvallend is dat van andere partijen geen enkel raadslid of partij zich vergelijkbaar actief bezigt met uitingen over de aanleg van of voorkeuren voor glasvezelproviders. Eigenlijk precies zoals de gedragscode en de ACM dat beschrijft.
Update:
Ook het Brabants Dagblad laat weten dat KPN met glasvezel komt.
